Onderhoud aan de accu

De meesten van ons kennen het wel: op een ochtend komt er in plaats van het opgewekte 'plop-plop-plop' alleen nog 'p-l-o-p...' uit de startmotor. Het is voorbij met de startaccu. En dan genieten we weer van de voordelen van openbaar vervoer, horen we de opbeurende geluiden van onze managers en mogen we na werktijd nog aan de slag in de werkplaats. Maar wie er af en toe aan denkt om de accu te onderhouden, heeft doorgaans geen last van dergelijke ervaringen.

De accu is een onontbeerlijke energiebron voor de motorfiets. Dat geldt des te meer wanneer deze een accu-ontsteking heeft en geen ontstekingsmagneet die de werking van de motor zelf in stand kan houden. 

De accu wordt gevoed met laadstroom van de dynamo, maar die stroom kan alleen worden opgeslagen wanneer de accu in perfecte staat verkeert. Dat betekent: De loodplaten in de accu mogen niet sterk gesulfateerd zijn, wat uiteindelijk leidt tot afsluiting van de platen. Dat zou de accu onbruikbaar maken. Het zuurpeil moet hoog genoeg zijn en de accupolen mogen geen sporen van oxidatie vertonen.

Bij de ontlading wordt er loodsulfaat op de loodplaten gevormd. Tijdens het gebruik vindt dus altijd een lichte sulfatatie plaats. Door het laden wordt het gevormde sulfaat weer verwijderd. Bij de sulfatatie worden kristallen gevormd, die steeds verder groeien wanneer de accu niet wordt opgeladen. Wanneer de kristallaag te dik wordt, kan deze door het laden niet meer worden afgebroken en kan de accu niet meer het volle vermogen leveren. Daarom moeten langdurige stilstand en diepontlading in ieder geval worden vermeden. Het is ook belangrijk dat de accu helemaal wordt opgeladen, want alleen dan kunnen de sulfaatkristallen weer oplossen. In het ideale geval blijft de vloeistof, het elektrolyt, door laden en ontladen voortdurend in beweging. Dat verhindert de aangroei van de sulfaatkristallen.

Een digitale multimeter of (voor standaard accu's) een zuurweger kan uitsluitsel geven over de laadtoestand van de accu. Bij een 12-volts accu geven waarden van meer dan 12,7 volt een volgeladen accu aan; 12,4 volt wijst op een 50% ontladen accu en 12 volt op een lege accu. Een intelligent oplaadapparaat stelt een betere diagnose. Dit voert vóór het laden een test uit en geeft een nauwkeurig beeld van de toestand van de accu. Het kan voorkomen dat de accu zelfs bij voldoende spanning de motor niet meer kan starten omdat de accu gesulfateerd is en niet meer voldoende kracht levert.

a) Speciale roosterconstructie: Multilegeringen garanderen hoge geleiding en corrosiebestendigheid.

b) Speciaal actief materiaal: Langere levensduur en een hogere betrouwbaarheid.

c) Doorlopende platensetverbindingen: Geringere binnenweerstand door kortere stroomwegen voor meer startkracht.

d) Gelvormig elektrolyt: Uitloopveiliger, geringe zelfontlading en zeer hoge startkracht.

a) Poolafdekking: Voorkomen van kortsluiting.

b) Accubeheersysteem: Regelt de laadtoestand van de afzonderlijke cellen en garandeert de hoogste veiligheid.

c) Accupacks: Lithium-cellen bevinden zich in deze packs en kenmerken zich o.a. door hoge energiedichtheid en uiterste geringe zelfontlading.

d) Messing poolaansluitingen: Voor optimale geleiding.

e) Laadtoestandindicator: Eenvoudig herkennen van de laadtoestand.

f) Nylon behuizing: Speciaal ontwikkeld materiaal en daardoor extreem robuust.

Dit voordelig geprijsde accutype wordt vooral in oudere motormodellen aangetroffen. Bij een nieuw aangeschafte standaard accu moet het elektrolyt met zuur (niet met water!) worden aangevuld (dichtheid 1,28 g/cm3) In standaard zuuraccu's ontstaan gassen. Daarom hebben ze een ontluchtingsopening waarop een slang wordt aangesloten. De slang geleidt de gassen naar een plaats waar ze geen schade kunnen aanrichten, meestal onder de motor. Vanwege de ontluchtingsopening mogen standaard zuuraccu's alleen rechtop (met de opening boven) worden ingebouwd, anders zou het zuur eruitlopen.

Standaardaccu's moeten worden geladen met geopende cellen. Om neerslag van een zuurnevel in het voertuig te vermijden, moet de accu uit het voertuig worden uitgebouwd.

De laadtoestand kan worden getest met een zuurweger. Open daartoe de stoppen van de afzonderlijke accucellen en zuig een beetje zuur in een zuurweger door de aanzuigbal in te drukken en dan de aanzuigbuis in de accucel te steken. Laat de aanzuigbal los en neem zo veel accuzuur op dat de vlotter drijft. De vlotter in de tester geeft informatie over de laadtoestand. Hoe zwakker de accu, des te lager is de zuurdichtheid en des te dieper daalt de vlotter. Volgeladen accu's hebben een zuurdichtheid van 1,28 g/cm3, lege accu's daarentegen een zuurdichtheid van 1,11 g/cm3. Een waarde van 1,20 g/cm3 komt overeen met een ontlading van 50%.

De laadtoestand van de afzonderlijke accucellen moet nagenoeg gelijk zijn, anders is er sprake van een defect. Controleer daarom alle cellen. 

Na gebruik van de zuurweger reinig je deze met water. Als het vloeistofpeil van een standaardaccu is gedaald, moeten de afzonderlijke accucellen worden bijgevuld met gedemineraliseerd water tot aan de maximummarkering (controleer dit ongeveer 1 x in de maand). Vul geen zuur bij, dit wordt alleen gebruikt wanneer de accu de eerste keer wordt gevuld. Als later nogmaals zuur wordt toegevoegd, stijgt de zuurconcentratie in de accu tot ontoelaatbare hoogte. Nadat de accuvloeistof weer op peil is gebracht, wordt de accu met een oplaadapparaat weer opgeladen. Tijdens het laden (altijd zonder sluitdoppen van de cellen) ontstaan in de accu explosieve gassen (knalgas). Zorg daarom altijd voor een goede ventilatie van de ruimte, vermijd iedere vorm van open vuur bij de accu, rook niet en zorg dat er geen vonken kunnen ontstaan.

a) Speciale separatoren: Voor hoger startvermogen en langere levensduur.

b) Rooster van zeer stabiel legeringmateriaal: Voor maximaal startvermogen en hoge trillingsbestendigheid.

c) Droog geladen platen: Accu is bij de eerste vulling met de elektrolyt al voorgeladen.

d) Verzegelde polen: Langere levensduur door bescherming tegen vloeistofverlies en corrosie.

e) Doorlopende platensetverbindingen: Voor hoger startvermogen.

Selecteer een accu volgens de specificaties van de fabrikant of de typecode, afmetingen, spanning (6 V of 12 V), het ampèrage, de poolpositie en de plaats van de ontluchting. Verwijder eerst het zadel en controleer vóór het vullen en inbouwen nog een keer of de accu geschikt is en de polen zich aan de goede kant bevinden. 

Maak bij het uitbouwen van de accu altijd eerst de minkabel en dan pas de pluskabel los. Alleen dan voorkom je effectief kortsluiting met het frame. 

Als de accu met het oplaadapparaat wordt opgeladen, gebruik dan geen oplaadapparaat met een hoog ampèrage voor een auto of van een bouwmarkt. Kies uitsluitend een speciaal voor motoraccu's ontwikkeld apparaat. Oplaadapparaten met een hoog ampèrage werken wel sneller, maar beschadigen de relatief kleine motoraccu door de te hoge laadstroom. 

Vul standaardaccu's bij met accumulatorzuur met behulp van een accuzuurfles of een kleine vultrechter tot aan de maximumpeilmarkering. Zorg dat je daarbij op een zuurbestendige ondergrond staat! De accu laat bij het vullen gas ontsnappen, dat is normaal.

Alle accu's zijn droog voorgeladen. Toch moet je de accu eerst aansluiten op een oplaadapparaat om deze tot de maximale capaciteit op te laden.

Laat de cellen van een standaardaccu daarna ca. 2 uur ontluchten, controleer het vulpeil opnieuw en sluit de cellen met de doppen. Spoel eventueel uit de accu gemorst zuur zorgvuldig af voordat je de accu inbouwt. 

Reinig de accu aan de buitenkant, want een laag vuil kan leiden tot lekstroom en verlies van lading. Besproei de accu daarvoor met een complete reiniger voor motoren, maak de accu schoon met een kwastje en spoel de accu af met water.

Als de accupolen vuil zijn, maak je deze schoon met een messingborstel.

Reinig ook de contactklemmen van de accu-aansluitkabels.

Sluit altijd eerst de pluskabel en dan pas de minkabel aan op het voertuig. Zorg dat je de polen niet verwisselt – hierdoor kan niet alleen de nieuwe accu worden beschadigd, maar kunnen ook de generator en de boordelektronica defect raken! 

Smeer de aangesloten polen met een beetje PROCYCLE accupoolvet. Zorg bij standaardaccu's altijd dat de ontluchtingsslang zorgvuldig en zonder knikken wordt geplaatst.