Vorkkeerringen vervangen

Het zijn maar twee rubberen ringen, maar toch heel belangrijk: als je je afvraagt waarom de vorkpoten ondanks wassen en poetsen na enkele kilometers alweer vettig en vuil zijn, zijn de vorkkeerringen versleten. Een vervuilde vorkpoot is dan nog je minste zorg; de afnemende demping is slecht voor de wegligging en het grootste risico is: uitstromende olie kan over het remsysteem lopen zodat dit niet meer werkt. Wanneer het tijd is voor vervanging, moeten de vorkkeerringen altijd aan beide zijden worden vervangen.

Draai de bouten van de vorkpoten alvast los voordat je de voorkant van de motor met een geschikte lift optilt. Daarvoor moet je de klemmen van de bovenste kroonplaat losdraaien.

Wanneer de motor veilig is opgebokt, demonteer je het spatbord, het wiel en de remklauwen. Het is voldoende als je de remklauwen met een geïsoleerde draad/kabel aan de zijkant vastbindt; je hoeft het hydraulische systeem immers niet te openen. Vanaf dat moment mag je de remhendel niet meer bedienen. Nadat ook de klemmen van de onderste kroonplaat zijn losgemaakt, kunt je de vorkpoten er met een lichte draaibeweging naar onderen uittrekken.

De sluitschroeven worden met een ratel en een passende dop onder lichte tegendruk erafgeschroefd, want de stoppen staan ook bij een uitgeveerde stand van de vorkveren onder lichte druk. 

Nu kunnen eventueel aanwezige afstandsbussen, veerschotels en vorkveren worden verwijderd. Zorg dat je de volgorde en inbouwpositie van de verwijderde onderdelen goed onthoudt! Het is raadzaam, iedere vorkpoot afzonderlijk te demonteren om verwisseling te voorkomen. 

Laat alles goed uitdruipen in een geschikte olieopvangbak. Als er een aftapschroef is, moet deze eveneens worden verwijderd. Als de vorkpoot verschillende keren wordt in- en uitgeschoven, loopt de olie er sneller uit.

De volgende stap is iets lastiger. Daarbij moet de inbusschroef worden verwijderd die de glijpijp en demperstang van onderaf bij elkaar houdt. Het probleem is daarbij, dat in veel gevallen de demperstang meedraait wanneer wordt geprobeerd de schroef los te draaien. Met een passende dopsleutel en twee verlengstukken, die van boven in de vorkpoot worden ingevoerd, kan dit soms worden verhinderd. Als het benodigde gereedschap niet beschikbaar is, kan een voortijdige montage uitkomst bieden. Met een beetje geluk verhindert de gespannen vorkveer dat de demperstang meedraait.

Onder de inbusschroef bevindt zich een afdichtring, die in ieder geval vernieuwd moet worden. Neem absoluut in acht dat je met verchroomde vorkpoten moet omgaan zoals je omgaat met rauwe eieren. De kleinste kras binnen de actieradius van de keerring is voldoende om de vorkpoot te vernielen, want de ring zou na enkele kilometers weer lekken. Als je de vorkpoot in een bankschroef vastklemt, dan alleen op de glijpijp, bijvoorbeeld op de montagenokken van de remklauwen. Als alle pogingen falen, blijft alleen hulp van een professionele werkplaats over, waar de schroeven tegen een kleine vergoeding met een perslucht-slagmoersleutel worden losgedraaid.

Vervolgens wordt de seegerring verwijderd die onder de stofkap de keerring borgt. Schuif de stofkap met een kleine schroevendraaier voorzichtig omhoog en verwijder de seegerring door deze van buiten naar binnen te drukken en zo uit de groef te halen. 

Nadat je de glijpijp stevig hebt vastgeklemd, geef je meerdere rukken aan de vorkpoot zodat de keerring, aangedreven door de glijbus, uit de glijpijp glijdt. Deze kan er naar boven worden afgetrokken. Heb je een vork zonder glijbus, dan zal de keerring bij het naar buiten trekken van de vorkpoot niet meekomen. Je kunt de ring er dan achteraf makkelijk uitwippen. Als de vork nog verder gedemonteerd moet worden, bijvoorbeeld voor reiniging en controle op slijtage (min. vorkveerlengte, slijtage van de glijpijp, enz.), moet je in ieder geval een reparatiehandleiding raadplegen. Vaak moeten bij een complete demontage diverse O-ringen en glijbussen worden vervangen. Vraag in geval van twijfel altijd een vakman wat nodig is voor een correcte revisie van je model. Zet de vork na het reinigen weer in elkaar. Monteer de schroeven voor bevestiging van de demperstangen met nieuwe koperen ringen onder aan de glijpijpen.

Smeer de nieuwe keerring licht voordat je deze monteert: één keer op het buitenvlak, om makkelijker in de glijpijp te schuiven, en vervolgens op de afdichtlip, om beschadiging bij de montage te voorkomen. Voor het plaatsen van de keerring kunt je een passende buis of beter nog een professionele vorkkeerring-drijver gebruiken. Gebruik bij voorkeur de oude keerring als ondergrond voor de eerste tikken. Er is niet veel kracht nodig om de vorkkeerring in te drijven. Gebruik daarvoor nooit voorwerpen met een scherpe rand die de ring beschadigen. De keerring wordt ingedreven tot de seegerring met een schroevendraaier in de groef gedrukt kan worden. 

Je kunt de vorkstangen naar wens op de werkbank of op het voertuig met vorkolie vullen. Wij hebben gekozen voor vullen op het voertuig. De juiste viscositeit en exact dezelfde hoeveelheden zijn het belangrijkste (zoek dit op in de reparatiehandleiding), een maatbeker en evt. een trechter zorgen voor vullen zonder morsen. Als de vork bij hard remmen doorslaat, heeft het geen zin de vork te vullen met olie met een andere viscositeit. De oorzaak zijn in dat geval de vorkveren; de vorkolie is alleen verantwoordelijk voor de demping. Een aangeboren zwak chassis van heel wat motoren is te verhelpen met vorkveren van bijvoorbeeld Wirth. Deze veren hebben een typegoedkeuring, zijn progressief gewikkeld en zijn ca. 30% harder dan de originelen. Bij luchtgeveerde vorken kan met Wirth-veren zelfs geheel of gedeeltelijk worden afgezien van de lucht, zodat de keerringen worden ontzien. 

Haal vervolgens alle schroeven en moeren met een momentsleutel aan volgens de reparatiehandleiding. Pomp de rem voor totdat de remvoeringen tegen de remschijven liggen. De motor kan weer van de bok worden gehaald. Daarna ga je met een heel nieuw rijgevoel de weg op, maar controleer na een korte testrit of de vork dicht is.